Μετά τον εικονικό αρχαιολογικό περίπατο στην προϊστορική Κρήτη, που κάναμε με την κυρία Vera Klontza-Jaklova τον Ιανουάριο του 2009, συναντήσαμε ξανά την κυρία αυτή τον Ιανουάριο του 2010. Η εν λόγω αρχαιολόγος, συγγραφέας και μεταφράστρια από την Κρήτη ετοίμασε μια διάλεξη για τη Λέσχη Φίλων της Ελλάδας με τίτλο “Γυάλινα αντικείμενα – Πορτάρια στη μεσαιωνική ιστορία της Κρήτης”. Τι γνωρίζουμε για τη μεσαιωνική Κρήτη; Για την πρώτη βυζαντινή περίοδο 330-824; Για την αραβική κατοχή της Κρήτης 824-961; Για τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο 961-1204; Για την περίοδο της βενετικής κατοχής 1204-1669; Υπάρχουν γραπτές ιστορικές πηγές για τη ζωή των βασιλέων και των αυτοκρατόρων και της Εκκλησίας. Πολύ λίγα είναι γνωστά για την καθημερινή ζωή του λαού τους. Εξίσου λίγα για τα γυάλινα αντικείμενα. Ήταν τόσο πολύτιμα που μόλις το 1647 τα βρίσκουμε να αναφέρονται στην απογραφή του Ηρακλειώτη πατρίκιου Τζουάν Ροδίτη γιου του Μικέλε (Τζουανές Ροδίτης του Μικέλε). Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως πολλά γυάλινα αντικείμενα. Θραύσματα και ολόκληρα αγγεία. Είδαμε έναν τάφο στο Πρινιάτικο Πύργο με γυαλί που βρέθηκε ξαπλωμένο επί τόπου. Στην προβολή είδαμε γυάλινα αντικείμενα που έχουν ανασκαφεί όχι μόνο στην Κρήτη αλλά και στην Ελλάδα. Έχουν δημοσιευτεί ευρήματα γυαλιού στην Κόρινθο, τη Θεσσαλονίκη, την Αγορά στην Αθήνα, τη Γόρτυνα και τη Σαραχάνα. Η Věra Klontza-Jaklová μας σύστησε ιστορικές πηγές για την ιστορία του γυαλιού, μεταξύ των οποίων οι τοιχογραφίες στο μοναστήρι της Παναγίας Κερά στην Κριτσή, οι οποίες απεικονίζουν φυσητό γυαλί σε στρωμένο τραπέζι. Φιαλίδια με στενό στόμιο, κύπελλα, κύπελλα, που απεικονίζονται ρεαλιστικά. Είναι ορατό τόσο το πρασινωπό χρώμα όσο και η διαφάνεια του γυαλιού. Τα ονόματα των Βενετών υαλουργών που δραστηριοποιούνταν στην Κρήτη, τα οποία ανακάλυψε η κ. Κλώντζα στα αρχεία, ίσως μαρτυρούν την παραγωγή γυαλιού στην Κρήτη: πριν από το 1330 ήταν ένας υαλουργός με το όνομα Meno, πριν από το 1331 ο Benedetto Placido, 1332 ο Donato Placido, 1338 κάποιος Pace. Δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη από τους αρχαιολόγους υαλουργείο στην Κρήτη. Στο τέλος της διάλεξης μας παρουσιάστηκαν τα ονόματα των επιστημονικών κέντρων στην Κρήτη, του Ιστορικού Μουσείου Ηρακλείου, της 13ης Εφορείας Βυζαντινών Μνημείων Ηρακλείου και του Αμερικανικού Αρχαιολογικού Κέντρου INSTAP-EC στην Παχιά Άμμο, καθώς και τα ονόματα των συνεργατών της Vera Klontza-Jaklová, της Τσέχας αρχαιολόγου Dr. Hedvika Sedláčka, του φωτογράφου Χρόνη Παπανικολόπουλου, της κας Kathy Hall και της κας Rita Roberts.
Ο Mgr. Milan Konečný
